راهنمای جامع اندازه‌گیری تأخیر Sync در AG های SQL Server یا (AlwaysOn Sync Delay)

اندازه‌گیری دقیق تأخیر Sync در AG های SQL Server یا (AlwaysOn Sync Delay): راهنمای جامع

پایش و اندازه‌گیری تأخیر (latency) در گروه‌های دسترسی‌پذیری همگام (Synchronous Availability Groups) SQL Server AlwaysOn برای اطمینان از عملکرد بهینه و حفظ SLA (Service Level Agreement) حیاتی است. این تأخیر زمانی اتفاق می‌افتد که تراکنش‌ها در Replica اصلی (Primary Replica) COMMIT می‌شوند، اما هنوز به Replica ثانویه (Secondary Replica) اعمال (Redo) نشده‌اند. با اینکه گروه‌های دسترسی‌پذیری همگام برای اطمینان از عدم از دست رفتن داده‌ها طراحی شده‌اند، تأخیر در همگام‌سازی می‌تواند بر کارایی کلی پایگاه داده تأثیر بگذارد. در این مقاله، روش‌هایی عملی برای اندازه‌گیری این تأخیر و شناسایی گلوگاه‌ها ارائه می‌دهیم.

برای اندازه‌گیری تأخیر در گروه‌های دسترسی‌پذیری، می‌توانیم از Dynamic Management Views (DMVs) و Performance Counters استفاده کنیم. ابتدا به DMV مهم `sys.dm_hadr_database_replica_states` می‌پردازیم که اطلاعاتی در مورد وضعیت Replicaهای پایگاه داده فراهم می‌کند.

در ادامه، چگونگی تفسیر مقادیر `redo_queue_size` و `log_send_queue_size` را بررسی می‌کنیم. این مقادیر حجم داده‌های منتظر برای ارسال یا اعمال را نشان می‌دهند، اما به تنهایی زمان تأخیر را مشخص نمی‌کنند.

**تفسیر `sys.dm_hadr_database_replica_states`**

شروع می‌کنیم با کوئری کردن `sys.dm_hadr_database_replica_states`. این DMV جزئیات مهمی از وضعیت هر پایگاه داده در گروه دسترسی‌پذیری، از جمله وضعیت ارسال لاگ و اعمال تغییرات (Redo) را ارائه می‌دهد.

SELECT * FROM sys.dm_hadr_database_replica_states;

این کوئری تمام ستون‌ها را برمی‌گرداند. دو ستون کلیدی برای اندازه‌گیری تأخیر عبارتند از:
* **`log_send_queue_size`**: حجم لاگ‌هایی که از Replica اصلی به Replica ثانویه ارسال نشده‌اند (بر حسب KB).
* **`redo_queue_size`**: حجم لاگ‌هایی که به Replica ثانویه رسیده و منتظر اعمال شدن (Redo) هستند (بر حسب KB).

مشکل اینجاست که این مقادیر فقط اندازه صف را بر حسب کیلوبایت نشان می‌دهند و نه زمان تأخیر واقعی. برای تبدیل این حجم به زمان، نیاز به نرخ ارسال و اعمال لاگ داریم.

**محاسبه تأخیر Redo**

برای محاسبه تأخیر Redo، باید نرخ اعمال تغییرات (Redo Rate) در Replica ثانویه را بدانیم. این اطلاعات را می‌توانیم از Performance Counters دریافت کنیم. Counter مورد نیاز `SQLSERVER:Database Replica\Redo Rate (KB/sec)` است که سرعت اعمال لاگ‌ها را بر حسب کیلوبایت بر ثانیه نشان می‌دهد.

**`SQLSERVER:Database Replica\Redo Rate (KB/sec)`**

این Performance Counter دقیقاً همان چیزی است که برای اندازه‌گیری سرعت Redo نیاز داریم. با استفاده از این مقدار و `redo_queue_size`، می‌توانیم تأخیر Redo را به ثانیه محاسبه کنیم.

**فرمول محاسبه تأخیر Redo:**

Redo Latency (seconds) = (Redo Queue Size (KB)) / (Redo Rate (KB/sec))

این فرمول به ما تخمین خوبی از مدت زمانی که طول می‌کشد تا صف Redo خالی شود، ارائه می‌دهد.

**محاسبه تأخیر Log Send**

مشابه تأخیر Redo، برای محاسبه تأخیر Log Send نیز نیاز به نرخ ارسال لاگ (Log Send Rate) داریم. Counter مورد استفاده برای این منظور `SQLSERVER:Database Replica\Log Send Rate (KB/sec)` است که سرعت ارسال لاگ‌ها را از Replica اصلی به ثانویه نشان می‌دهد.

**`SQLSERVER:Database Replica\Log Send Rate (KB/sec)`**

این Counter اطلاعات مورد نیاز برای محاسبه زمان ارسال لاگ را فراهم می‌کند.

**فرمول محاسبه تأخیر Log Send:**

Log Send Latency (seconds) = (Log Send Queue Size (KB)) / (Log Send Rate (KB/sec))

این فرمول مدت زمانی را که لاگ‌ها در صف ارسال منتظر می‌مانند تا به Replica ثانویه فرستاده شوند، تخمین می‌زند.

**ترکیب کوئریها برای اندازه‌گیری جامع تأخیر**

برای به دست آوردن یک دید جامع از تأخیر، باید مقادیر DMV و Performance Counters را در یک کوئری ترکیب کنیم. از `sys.dm_os_performance_counters` برای دریافت نرخ‌های Redo و Log Send استفاده می‌کنیم.

SELECT
    AGS.name AS [Availability Group],
    DB_NAME(DRS.database_id) AS [Database],
    DRS.redo_queue_size AS [Redo Queue Size (KB)],
    -- Redo Rate from Performance Counters
    (SELECT cntr_value FROM sys.dm_os_performance_counters WHERE counter_name = 'Redo Rate (KB/sec)' AND instance_name = DB_NAME(DRS.database_id)) AS [Redo Rate (KB/sec)],
    -- Calculate Redo Latency
    CASE
        WHEN (SELECT cntr_value FROM sys.dm_os_performance_counters WHERE counter_name = 'Redo Rate (KB/sec)' AND instance_name = DB_NAME(DRS.database_id)) > 0
        THEN DRS.redo_queue_size / (SELECT cntr_value FROM sys.dm_os_performance_counters WHERE counter_name = 'Redo Rate (KB/sec)' AND instance_name = DB_NAME(DRS.database_id))
        ELSE 0
    END AS [Redo Latency (seconds)],
    DRS.log_send_queue_size AS [Log Send Queue Size (KB)],
    -- Log Send Rate from Performance Counters
    (SELECT cntr_value FROM sys.dm_os_performance_counters WHERE counter_name = 'Log Send Rate (KB/sec)' AND instance_name = DB_NAME(DRS.database_id)) AS [Log Send Rate (KB/sec)],
    -- Calculate Log Send Latency
    CASE
        WHEN (SELECT cntr_value FROM sys.dm_os_performance_counters WHERE counter_name = 'Log Send Rate (KB/sec)' AND instance_name = DB_NAME(DRS.database_id)) > 0
        THEN DRS.log_send_queue_size / (SELECT cntr_value FROM sys.dm_os_performance_counters WHERE counter_name = 'Log Send Rate (KB/sec)' AND instance_name = DB_NAME(DRS.database_id))
        ELSE 0
    END AS [Log Send Latency (seconds)],
    DRS.last_commit_time AS [Last Commit Time Primary],
    DRS.last_redone_time AS [Last Redone Time Secondary]
FROM
    sys.dm_hadr_database_replica_states DRS
INNER JOIN
    sys.availability_groups AGS ON DRS.group_id = AGS.group_id
WHERE
    DRS.is_local = 0 -- Filter for secondary replicas
    AND DRS.synchronization_state = 2; -- Synchronized

**توضیح کوئری:**
* این کوئری اطلاعات را از `sys.dm_hadr_database_replica_states` و `sys.availability_groups` استخراج می‌کند.
* برای `Redo Rate (KB/sec)` و `Log Send Rate (KB/sec)`، از `sys.dm_os_performance_counters` استفاده می‌کنیم و نام پایگاه داده را به عنوان `instance_name` فیلتر می‌کنیم.
* تأخیر Redo و Log Send با تقسیم اندازه صف بر نرخ مربوطه محاسبه می‌شود. یک شرط `CASE` اضافه شده تا از تقسیم بر صفر جلوگیری شود.
* فیلتر `DRS.is_local = 0` برای اطمینان از اینکه فقط Replicaهای ثانویه را بررسی می‌کنیم، و `DRS.synchronization_state = 2` برای انتخاب Replicaهای همگام شده است.
* `last_commit_time` زمان آخرین commit در Replica اصلی و `last_redone_time` زمان آخرین Redo در Replica ثانویه را نشان می‌دهد. مقایسه این دو نیز می‌تواند تأخیر کلی را نشان دهد.

**نکات مهم برای پایش تأخیر AlwaysOn:**

* **ثبت دوره‌ای داده‌ها:** برای شناسایی روندها و الگوها، این کوئریها را به صورت دوره‌ای اجرا و نتایج را ثبت کنید.
* **آستانه‌های هشدار:** آستانه‌های مشخصی برای تأخیر Redo و Log Send تعریف کنید و در صورت عبور از آن‌ها، هشدارهای خودکار ایجاد کنید.
* **بررسی منابع:** تأخیر بالا می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات عملکردی در CPU، I/O یا حافظه در Replica ثانویه باشد.
* **تغییرات شبکه:** تأخیر در Log Send ممکن است به دلیل مشکلات شبکه بین Replica اصلی و ثانویه باشد.

با پایش فعال این معیارها و استفاده از کوئریهای ارائه شده، متخصصان SQL Server می‌توانند به طور مؤثر تأخیر در گروه‌های دسترسی‌پذیری همگام را اندازه‌گیری کرده و مسائل بالقوه را پیش از تأثیرگذاری بر کاربران نهایی شناسایی و رفع کنند. این رویکرد به شما کمک می‌کند تا بهترین عملکرد و قابلیت اطمینان را برای محیط‌های SQL Server AlwaysOn خود تضمین کنید.